بحث دربارەی حقوق زنان و آزادی جنسیتی دوبارە بالا گرفتە است. این موضوع زمانی بیشتر مورد توجە قرار گرفت کە پادشاهی عربستان سعودی حق ورود زنان بە سە ورزشگاە را داد و با وعدەی ساختن چندین ورزشگاە دیگر در آیندە برای حضور آزادنەی زنان و مردان در کنار یکدیگر برای تماشای مسابقات؛ فصلی نو اما بدون شناخت از مسئلە زنان و آزادی های آنها را رقم زد. پادشاهی عربستان کە در سطح منطقەای و جهانی از سوی فعالان و سازمان های حقوق بشری انتقادی بسیاری متوجە آن است با اصلاحات مذکور تنها فرار بە جلو را انتخاب کردە است. در واقع، این اصلاحات در رابطە با زنان کە نزدیک بە دو دهە است مورد توجە حاکمیت آل سعود قرار گرفتەاند بیشتر فرمایشی می باشد و بە نوعی جامعە زنان ایرانی را بە چالش می کشد.
قبل از اینکە اشارەای بە حقوق طبیعی، انسانی و مشروع زنان در عرصەهای مختلف جامعە، خانوادە و اجتماعات بکنیم لازم می بینم شیوەی مشارکت زنان در پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران را تا حدودی مورد ارزیابی قرار دهم. دستاوردهای کسب شدە یا بهتر است بگوییم دستاوردهای کە هر دو حکومت بە صورت محدود و هدایت شدە برای زنان در نظر گرفتەاند چندین مرحلەی حساس را پشت سر گذاشتە است. با وجود اینکە مراحل یاد شدە در عربستان از سال ٢٠٠١ شروع و در سال ٢٠١٨ وارد مرحلەای حساس اما چالش برانگیز برای زنان در خاورمیانە و حتی پادشاهی عربستان خواهد شد. بە نظرم زمانی شاهد ظهور پیامدهای راستین امتیازات دادە شدە و شاید حتی دور از انتظارات زنان خواهیم شد کە بحث آزادی های زنان و حقوق آنها از ارادەی حکومت ها خارج گردد.
قشر زنان در پادشاهی عربستان بعد از جنگ جهانی دوم در سطح بسیار محدودی در جامعە خود پذیرفتە شدەاند. امروزە، ابتدایی ترین حقوق آنها از قبیل داشتن کارت هویت، لغو ازدواج اجباری، دوچرخەسواری، عضویت در شورای مشورتی پادشاهی عربستان و یا کسب حق رأی همچنان از سوی حاکمیت و جامعە مردسالار بە چالش کشیدە خواهد شد کە این امر در ایران نیز صحت دارد. با وجود نقاط مشترک بسیار در خصوص نادیدە گرفتن حقوق زنان در دو کشور مذکور و در سطح خاورمیانە اما نباید از تمایزات موجود چشم پوشی کنیم.
انتقادات زیادی نسبت بە حاکمیت، ذهنیت حاکم مردسالارانە و برخورد جوامع خاورمیانە در قبال با موضوع زنان وارد است. البتە دیدگاە هر جامعە در کلیت خود نسبت بە زنان و شناخت آنها بە ذهنیت حاکم در آن جامعە بستگی دارد کە بدون شک زنان حداقل در ایران پتانسیل بهتر و کارت فشار بیشتری جهت تغییرات اساسی در دست دارند. مسألەی زنان و آزادی هایشان در تمامی جوامع مشکلات خاص خود را دارد کە در حقیقت، اکنون جوامع ایرانی از تضاد و تقابل بیشتر با زنان پرهیز می کنند اما در عربستان جامعە و حاکمیتی زن ستیز و اقتدارگرا هنوز مالکیت زن را رهبری و برعهدە دارد.
هرچند میزان حضور و مشارکت زنان در عرصەهای مختلف در سطح ایران مشکلات و موانع زیادی پیش روی خود دارد ولی بە لحاظ تاریخی و اخلاقی توانستەاند جایگاە اجتماعی و فرهنگی خود را حفظ کنند. بنابراین، مشاهدە و بی توجهی بە بعضی رخدادهای شوکەآور در قبال زنان اگر چە ناخوشایند است ولی زنان باید مقطع حساس و گذرای دولت ـ ملت ها با ذهنیتی مردسالارانە را درک کنند کە بیشتر از هر مقطعی می توانند بر آیندەی آنها تأثیرگذار باشد.
یکی از از نقاط قوت و مثبت برای زنان در ایران این است کە جوامع ایرانی بە لحاظ فرهنگی و هویتی در سطح خاورمیانە دارای تنوع زیادی می باشند و این می تواند بە اعتلا آنها کمک شایانی نماید. در حال حاضر نیز موانع بسیاری برای حضور زنان در عرصەهای جامعە ایجاد می شود ولی مردان باید بە این حقیقت تاریخی واقف باشند کە آزادی زنان یکی از فاکتورهای اساسی بنیاد نهادن جامعەای آزاد و دموکراتیک است. با اطمینان می توان گفت زنان در ایران با توجە بە پتانسیل های فرهنگی خود ما شانس بیشتری برای رسیدن بە حقوق و مطالبات خود خواهند داشت کە این نویدبخش است.
ارسلان برنا ( تحلیلگر سیاسی )
