هفته گذشته شاهد تغییری محسوس در معادلات سیاسی و نظامی موجود بین بغداد و اربیل بودیم. از سرعت پیشروی نیروهای عراقی در در مناطق شمال غربی استان نینوا کاسته شد و همزمان مقامات کرد – عمدتا حزب دمکرات کردستان – لحنی ستیزه جویانه تر در برابر بغداد در پیش گرفتند. به طور مشخص آنها از اجرای یک پیش نویس قبلا توافق شده با مقامات عراقی سرباز زدند که در صورت اجرا کل نوار مرزی عراق با ترکیه و سوریه به انضمام دروازه های مرزی را در اختیار دولت مرکزی قرار می داد.
در حالیکه در هفته های گذشته به نظر می رسید اربیل اعتماد به نفس خود در برابر بغداد را کاملا از دست داده، حوادث روزهای اخیر حاکی از آغاز نوعی روند معکوس است. به نظر می رسد این روند که با کنار رفتن مسعود بارزانی از ریاست اقلیم همزمان شد، با تغییر سیاست ترکیه نسبت به حزب دمکرات بی ارتباط نیست. غرور بغداد و رعایت نکردن “اخلاق پیروزی” عامل اصلی نگرانی ترکیه از تغییر اساسی در معادلات عراق و منطقه در اثر از کف رفتن خودمختاری اقلیم است.
مرکز مطالعات الجزیره به نقل از منابع موثق مرتبط با حکومت ترکیه می گوید که ترکیه مانند آمریکا در هیچ حالتی تسلط بغداد بر اقلیم کردستان را نمی پذیرد. این منابع می گویند که رجب طیب اردوغان چند روزی است حملات لفظیش به کردها را قطع و روابط میان طرفین از سر گرفته شده است. به گفته این منابع چند روز پس از حوادث کرکوک بارزانی صریحا به آمریکایبها گفته بود در صورت دریافت نکردن پشتیبانی از آنها، طرف ایران را خواهد گرفت. گویا عده ای از مشاوران بارزانی به این نتیجه رسیده بودند که برای اربیل راهی غیر از همسویی با ایران وجود ندارد. امری که در صورت تحقق منافع آمریکا و ترکیه را به خطر می انداخت.
ظاهرا در صورت برداشته شدن چتر حمایتی اربیل، پایان دادن به حضور نظامی محدود ترکیه در بعشیقه هم برای بغداد کار سختی نخواهد بود. امری که فعلا از آن چشم پوشبده. البته این در صورتی است که عراقیها کنترل کامل نوار مرزی را دست بگیرند.
غیر از موارد بالا پیش پرداختهای کلانی که اربیل از ترکیه و روسیه گرفته و خودداری بغداد از تسوبه آنها، مفری شده تا اربیل به بهانه انجام تعهدات فعلا به روال سابق ادامه دهد. عصبانیت ترکیه از عدم درگیری ارتش عراق و حشد شعبی با پ.ک.ک در شنگال را هم باید به سیاهه فوق افزود.
همه این عوامل باعث شد که در هفته گذشته آمریکا و ترکیه به انتقال قدرت نسبی انجام گرفته به نچیروان بارزانی چراغ سبز نشان دهند و با تاکید بر سیاست عراق متحد و اقلیم نیرومند، خط قرمزی روشن جلو دولت عبادی قرار دهند که به صرافت تضعیف خودمختاری فعلی افتاده بود.
منبع: کانال تلگرامی دکتر صلاح الدین خدیو
