ارزیابی و تحلیل سطوح پایداری شهری در سکونتگاه های غیررسمی (مورد: ۱۱محله حاشیه نشین مهاباد۱۳۹۲) / نعمت کرده

ارزیابی وتحلیل سطوح پایداری شهری در سکونتگاه های غیررسمی
(مورد: ۱۱محله حاشیه نشین مهاباد۱۳۹۲)نعمت کرده کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران

یکی از مهم ترین نتایج شهرنشینی معاصر، پیدایش و گسترش محلات آسیب پذیر در متن یا حاشیه شهرها است. معمولاً ساکنان این واحدها را سکنه غیررسمی می دانند که در شهرها زندگی می کنند ولی به دلیل مجموعه عواملی نتوانسته اند جذب نظام اقتصادی- اجتماعی شهر شوند و به عنوان یک شهروند از امکانات و خدمات شهری بهره ببرند. لذا عدم برخورد منطقی با این واقعیت، دستیابی به توسعه پایدار شهری را با چالش اساسی مواجه می سازد. هدف اصلی این مطالعه،ارزیابی وتحلیل سطوح پایداری وناپایداری شهری درسکونتگاه های غیررسمی شهر مهاباد و تلاش برای ارائه راهکارهایی برای ساماندهی آنها است .

روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه جمع اوری داده ها ترکیبی ازدو مرحله اسنادی و پیمایشی(Survey )؛ و ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه بوده است. حجم نمونه از طریق رابطه کوکران به تعداد ۳۲۸ نمونه تصادفی مشخص شده است و با نرم افزارspss تحلیل شده است. سپس با تعیین متغیرهایی در هریک ازمولفه های سه گانه« اجتماعی-فرهنگی»، «اقتصادی» و« زیست محیطی» پایداری شهری مانند کیفیت و قدمت ساختمان ، نوع مصالح و میزان دوام ، سرانه کاربری، شیب ، درصد باسوادی ، بعد خانوار ، تعداد خانوار ، اوقات فراغت ، خانوارهای بهرمنداز امکانات ، بیکاری ، نوع شغل ، بارتکفل ، درامد سرپرست خانوار به تفکیک محلات غیررسمی مورد تحلیل قرار گرفت.

نتایج تحقیق نشان می دهد میزان پایداری در تمامی متغیرهای انتخاب شده بسیار پایین است.اما در حالت کلی محله های سنجان آباد، کوی دانشگاه و شهرک کارمندان غربی شرایط مطلوب ترو وضعیت برخوردارتری رابه لحاظ پایداری شاخص ها به نسبت سایر محلات دارا می باشند در مقابل محلات پشت تپ، باغ شایگان و کانی صوفی طه از وضعیت نامساعدتر و محروم تری برخوردار می باشند.

با توجه به یافته های پژوهش به نظر می رسد مهم ترین راهکار اجرایی جهت کاهش و تعدیل اسکان غیر رسمی در شهر مهاباد بکارگیری راهبردهای ساماندهی و توانمندسازی این محله ها در سطوح ملی-منطقه ای و محلی به صورت هماهنگ است.