تأسیس شهرداری در کشور، که نخست نام آن (بلدیه) بود، به اواخر دوره‌ی ناصرالدین شاه قاجار، و به ویژه به روزگار آغاز نهضت مشروطه خواهی در ایران بر می‌گردد.
ابتدا به منظور نظافت کوچه‌ها و معابر عمومی و تأمین روشنایی آن‌ها با نصب فانوس و چراغ‌های نفتی در گذرگاه‌های بزرگ و خیابان‌های شهر، این تشکیلات ایجاد شد. اما مدتی بعد علاوه بر تأمین نظافت و روشنایی شهرها، مسئله‌ی نان و گوشت و ارزاق عمومی نیز که پیوسته یکی از معضلات قابل توجه اولیای شهرها بوده، به مسؤلان بلدیه‌ها واگذار گردید.
در زمان سلطنت رضاشاه، با پیشنهاد فرهنگستان وقت زبان و ادب فارسی، نام بلدیه هم چون نام بسیاری از ادارات و ارگان‌های دیگر تغییر یافت و از آن پس(شهرداری) گردید.
حدود سال‌های ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶، پیش از این که روشنایی برق در شهر مهاباد معمول گردد، شهرداری وقت در برخی از کوچه‌ها و محلات شهر، در ارتفاع سه تا چهار متری از سطح زمین، نوعی چراغ نفتی که در محل به آن «چراغ نفتی هفت نمره» می‌گفتند، یا فانوس به دیوارها نصب کرده بود. عصر هر روز مأمورانی از طرف شهرداری، نردبان در دست، همراه با یک پیت نفت، و کهنه پارچه‌ای برای پاک کردن شیشه‌ی چراغ می‌آمدند و پس از تمیز کردن شیشه و ریختن نفت در چراغ، آن را روشن می کردند. چراغ در داخل یک محفظه‌ی شیشه‌ای قرار داشت. اغلب در کوچه‌های اصلی و پر رفت وآمد، چنین چراغ‌هایی نصب می‌شدند. در شب‌های زمستان و بهار، به هنگام بارش برف و باران، یا وزیدن باد، چراغ‌ها خاموش می‌شدند و رفت و آمد با دشواری انجام می‌گرفت. افراد صاحب نفوذ و دارای مکنت اگر در شب لازم می‌شد به جایی بروند، یک نفر همراه آنان فانوس به دست در جلو راه می‌افتاد .
در سال ۱۳۱۷، در زمان شهرداری آقای کمال الدین صالحی(شصت و هشتمین فرماندار مهاباد درسال ۱۳۴۲، که سرانجام در سال ۱۳۷۲ در تهران بدرود حیات گفت) با همکاری اولیای امور و معتمدین شهر و سرمایه‌گذاری عده‌ای تحت عنوان شرکت سهامی (بنگاه روشنایی مهاباد)، نیز کوشش‌های پاکدلانه و مصرانه‌ی زنده‌یادان: میرزا غفور محمودیان و میرزا قاسم پنجوی، یک دستگاه موتور برق چهل کیلوواتی ساخت کشور هندوستان، خریداری و به مهاباد حمل گردید. پس از رسیدن به مهاباد، در منطقه‌ی وسیعی از زمین‌های شهرداری، که آن زمان خیلی از شهر دور بود (همان محل امروزی کارخانه‌ی برق، رو به روی صدا و سیمای مرکز مهاباد) نصب و راه‌اندازی گردید.
پس از راه اندازی و آغاز بکار و بهره برداری ، شخصی به نام(خلیل آقا) به عنوان مدیر آن محل منصوب گردید و به تدریج نسبت به نصب تیرهای چوبی برق در دو خیابان اصلی شهر و بعضی از کوچه های پر رفت و آمد اقدامات لازم به عمل آمد. برق از اول غروب تا ساعت دوازده شب روشن بود،درساعت۱۲ یکی دو بار ضعیف و قوی می شد(که مردم محل به این عمل می گفتند: « عەلامەتان دەدا» یعنی دارد علامت می دهد که خاموش شود) و ناگهان خاموش می شد.
قدرت کار موتور بیش از این نبود از همان اوایل شروع کار تاسیسات برق در مهاباد، استاد محمد تکمه‌چی ساوجبلاغی و برادر کوچکتر ایشان، روان شاد مصطفی تکمه‌چی ساوجبلاغی، جزو کسانی بودند که در راه کارکردن در آن تشکیلات زحمات فراوانی کشیدند و عمری صادقانه خدمت کردند. استاد محمدتکمه چی در امور مربوطه به برق، تعمیر دستگاه ها و وسایل مختلف مربوطه، انواع ساخت قطعات از طریق ریخته گری و فلزکاری و… دارای مهارتی اعجاب انگیز بود و اگر این شخص از اول زندگی در محیطی مناسب و مساعد رشد می یافت، بی تردید در رده ی نوابغ رشته ی خود قرار می گرفت . رفته رفته ثروتمندان نسبت به خرید امتیاز برق برای منازل و محل کارشان اقدام کردند. گویا آن زمان هزینه ی خرید امتیاز برق، مبلغ بیست تومان و با تجهیزات کامل و اتمام کار سیم‌کشی به بیست و پنج تومان می رسیده است.
به تدریج این هزینه تاسال ۱۳۵۷ به مبلغ سیصدو پنجاه تومان رسیده بود. شهرداری در شکل نوین و امروزی خود، درسال ۱۳۰۶ درمهاباد به ریاست آقای میرزا احمد اشعری(مشهور به میرزا احمدبلدیه)که ازشخصیت های بسیار موقر و متین و محترم مهاباد بود،به وجودآمد.
نیم نگاهی تازه به گذشته‌ی مهاباد_برگرفته از تالیفات سیدمحمد صمدی
شهرداران مهاباد از ابتدا تاکنون
- میرزا احمد اشعری ، شهردار، از۱۳۰۶ تا ۱۳۱۶
- یدالله سریع القلم ، حاکم و شهردار،۱۳۱۶
- تکین ، حاکم و شهردار، ۱۳۱۷
- کمال الدین صالحی ، شهردار ،۱۳۱۷ ( شصت و هشتمین فرماندار نیز بود)
- کاظم کسمایی ، شهردار ، ۱۳۱۸۶- صفوی ، شهردار ، ۱۳۱۹
- امام زاده ، شهردار ،۱۳۱۹۸- مامه غنی خسروی ، شهردار ، مهر۱۳۲۰ تا اواخر۱۳۲۵
- میرممتاز ، حاکم و شهردار،۱۳۲۶ تا اوایل۱۳۲۷
- سید جعفرحسینی ، شهردار، ۱۳۲۷ تا۱۳۲۸
- عدالت زاده ، شهردار،۱۳۲۸ تا ۱۳۲۹
- علی خان حیدری مکری ( سالارسعید ) ، شهردار، ۱۳۲۹ لغایت ۱۳۳۰
- ستار سالاری ، شهردار،۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲
- سید باقر منصوری ،شهردار،۱۳۳۴ تا ۱۳۳۴
- سرهنگ بازنشسته محمد تقی آلپ ،۱۳۳۴ تا ۱۳۳۶
- – ستارسالاری (باردوم) ، شهردار، از۱۳۳۶ تا ۱۳۳۹
- مهندس رفیع زاده ، شهردار۲۲ مرداد ۱۳۳۹ تا ۲۱ مرداد ۱۳۴۰
- رحمان مدرسی ، شهردار،۲۲ مرداد ۱۳۴۰ تا اول تیر۱۳۴۲
- سید رحیم حسینی ، شهردار،۲۲ تیر۴۲ تا ۷ خرداد۱۳۴۶
- شاپور کیوان ، فرماندار و شهردار، ۸ خرداد ۴۶ تا ۲۶ خرداد ۱۳۴۶
- دکتر ویلیام لازار، شهردار، ۲۷ شهریور۴۶ تا ۲۴ فروردین ۱۳۴۷
- مهدی کاتوزی ، شهردار،۱۱ شهریور۴۷ تااول آذ ر۱۳۴۷
- محمد صادقی شرفی ، شهردار، ۳۰ آذر ۴۷ تا ۹ آذر ۱۳۴۸
- هاشم سهیلی (خلیل زاده) ، شهردار،دهم آذر ۴۸ تا۲۰ تیر۱۳۴۹ [امروزه دبیرستان هاشم سهیلی واقع در خیابان وفایی مهاباد ، ازباقیات الصالحات این مرد است .]
- سیدحسن باباطاهری ، شهردار،۲۲ تیر۴۹ تا شهریورماه ۱۳۵۳
- مهندس حسن خاتمی ، شهردار،۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵
- مهندس مدرس مطلق ، شهردار
- فتاح کاویان ، شهردار،۱۳۵۶
- مهندس آریا ،شهردار،۱۳۵۷
- محمود قهرمانی ، شهردار، اول فروردین ۵۸ تا۲ خرداد۱۳۶۱
- محمود زریبافان ، شهردار، ۲ خرداد۶۱ تا۲ خرداد۱۳۶۳
- الله‌وردی حسن پور، شهردار، ۲ خرداد۶۳ تا۱۱ شهریور۱۳۷۰
- حبیب الله شریفی ، شهردار، ۱۱ شهریور۷۰ تا۳ آبان ۱۳۷۱
- رحمت داودی ، شهردار ، ۳ آبان ۷۱ تا۲۷ خرداد ۱۳۷۴
- محمد علی اوجانی ، شهردار، ۲۷ خرداد۷۴ تا ۲۱ خرداد۱۳۷۶
- حسین یداللهی ، شهردار، ۲۱ خرداد۷۶ تا ۳۱ شهریور۱۳۷۸
- مهندس ابراهیم سلطانی ، شهردار۳۱ شهریور۷۸ تا۱۱ شهریور۱۳۷۹
- فواد منصورپور، شهردار، ۱۱ شهریور۷۹ تا ۵ اردیبهشت۱۳۸۲
- ابراهیم سلطانی (باردوم) ، شهردار،۵ اردیبهشت ۸۲ تا ۸ اردیبهشت ۱۳۸۶
- ابراهیم کریمی ، شهردار، از۹ اردیبهشت ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲
- صلاح کردستانی، شهردار، ۳۱ شهرویر۱۳۹۲ تا اردیبهشت ۱۳۹۶
- کامران علیزاده آذر، شهردار، ۱۶ آبان ۱۳۹۶ تا ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۸
- کامران فاتح ، شهردار،۲ شهریور ۱۳۹۸ تا ۳۱شهریور ۱۳۹۹
- دکتر سید جمیل قادری ۱ بهمن ماه ۱۳۹۹ تا ۱۳ مرداد ۱۴۰۰
- مهندس بابک رستم پور۱۳ آذر ماه ۱۴۰۰ تاکنون..
✍️ تنظیم و گردآوری : اسماعیل آتش‌زای
