به گزارش پایگاه خبری هه وال، قالیبافی از صنایع دستی بومی استان آذربایجان غربی و یکی از صنایع پر رونق و عجین شده با فرهنگ اصیل ایرانی است. در این میان فرش دستبافت به دلیل کیفیت و زیبایی بی‌همتایی که دارد، شهرت جهانی پیدا کرده و جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی داشته و طرفداران بسیاری دارد
مهاباد ظرفیت بالایی در زمینه تولید فرش دستبافت دارد، اما در حال حاضر اوضاع صادرات فرش دستبافت با مبدا تولید این شهرستان در وضعیت مناسبی قرار ندارد، هرچند که تحریم‌ها و شرایط کرونایی تاثیر منفی غیرقابل جبرانی برای این صنعت داشته‌اند اما برنامه‌هایی که برای توسعه صادرات فرش دستبافت توسط مسئولان انجام شده بود نیز نتوانسته آنطور که باید مثمر ثمر باشد
بازار بی‌رنگ و روی فرش دستباف مهاباد
رئیس اتحادیه بافندگان فرش دستباف مهاباد گفت: کاهش صادرات و تامین مواد اولیه تولید فرش دستبافت را دچار رکود کرده است
چیا قربانی اقدم رئیس اتحادیه بافندگان فرش دستباف مهاباد در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری هه‌وال اظهار کرد: رکود بازار فرش، کاهش نقدینگی، بیکاری و برهم خوردن معادلات پیش‌بینی‌شده برای این هنر_صنعت ازجمله پیامدهایی است که ویروس کرونا برای فعالان این بازار داشته و عرصه را بر، تولیدکنندگان این بخش تنگ کرده است
قربانی اقدم افزود: کاهش صادرات و مانع های موجود در بحث صادرات این محصول داخلی طی سال جاری باعث شده تا تولید این محصول ملی در سال جاری دچار رکود شود
این مقام مسئول اذعان کرد: متأسفانه در روزهایی که منتظر رونق بازار فرش بودیم با بحرانی غیرقابل‌پیش‌بینی روبرو شدیم که رمق این بازار را بیش از پیش گرفت
وی تصریح کرد: امسال ۲ هزار و ۲۰۰ مترمربع فرش دستبافت در این شهرستان تولید شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۰ درصد کاهش نشان می‌دهد
رئیس اتحادیه بافندگان فرش دستباف مهاباد با بیان اینکه افزایش نرخ ارز موجب سودآوری صادرات فرش دستبافت در سطح کشور شده است، بیان کرد: درخواست از طرف تولیدکنندگان فرش شهرستان برای امکان ارزیابی کارشناس گمرک در استان شده تا نیازی به ارجاع محصولات به سایر استانها که دارای امکانات مربوطه هستند نشود، مانند گمرک تبریز و تهران که اگر در گمرکات استان منجمله هم مرز با شمال عراق فراهم شود باتوجه باینکه در هفته های گذشته کشورهای همسایه همچون ترکیه و آذربایجان از ورود فرش دستباف ایرانی ممانعت می نمایند فرصت مناسبی است برای باز شدن بازار جدید یا مسیر جدید یرای صادرات محصولات به سایر کشورها است
قربانی‌اقدم تاکید کرد: شهرت فرش این منطقه به لحاظ زیبایی، نقش و کیفیت مواد اولیه در جهان کم‌نظیر است و انواع فرش‌های دستبافت در طرح‌های قبا، ماهی، نقشه، افشار و فرش تمام ابریشم توسط فعالان این بخش در سطح استان تولید و روانه بازار می‌شود
وی همچنین به نبود بیمه برخی از بافندگان این شهرستان اشاره کردو گفت: از منظر اقتصادی بافندگان فرش دستباف به‌خصوص بخشی که بیمه نیستند در مقایسه با سایر صنوف آسیب بیشتری متحمل خواهند شد. از همین رو بیمه تأمین‌اجتماعی از سوی دولت برای دست‌اندرکاران فرش در نظر گرفته شود تا مشاغل خرد آسیب‌دیده از کرونا از بین نروند
فرش‌هایی که این روزها در کنج پستوها خاک می‌خورد
به سراغ هرکدامشان که می‌روی حال و روز خوشی ندارند، دست‌های پر آبله و ترک خورده را نشان می‌دهند، دست‌هایی که در روزهای کرونایی بیشتر به سمت دار قالی و قالی بافی رفته است اما مزدش را دریافت نمی‌کند، چرا که در این روزهای کرونایی فرش‌های خوش رنگ و نقش دستباف که روزی آن سوی مرزها برایش سر و دست می‌شکستند امروز در کنج پستوی انبارها خاک می‌خورد و مشتری خوبی ندارد
قربانی اقدم در این زمینه در گفت و گو با پایگاه خبری هه وال مکریان گفت: هم اکنون دهها تخته فرش در ابعاد مختلف که تولید شده است در تولیدی ها بدون فروش باقی مانده و تولیدکنندگان را در تامین هزینه های تولید منجمله دستمزد بافندگان با مشکل مواجه نموده و بیشتر تولیدکنندگان منجمله تولید کنندگان فرش افشار حاضر به سفارش محصولات جدید برای بافندگان نبوده و همین امر بافندگان را مجبور به روی آوردن به مشاغل کارگری دیگری همچون کار در باغات سیب با دستمزدهای بهتری نموده است
وی در ادامه اظهار کرد: البته با نوسانات ارزی گذشته تعدادی از تولیدکنندگان و بافندگان بیکار شده بودند. به دلیل وابستگی مواد اولیه فرش به قیمت ارز، به یکباره نرخ‌ها رشد چند برابری کرد و این بر قیمت نهایی فرش تأثیرگذار بود درنتیجه از مشتریان فرش هم در سطح داخلی وهم خارجی کاسته شد اما اکنون با بحران کرونا وضعیت دشوارتر و بر تعداد بیکاران این حرفه افزوده شده است
حال ناخوش تولیدکنندگان در پیچ و خم بی توجهی
اکنون حال فرش دستباف خوب نیست، گویا افزایش تولید و کاهش تقاضا مشکلات دیگری را برای این روزهای کرونایی قالی بافان رقم زده است.
یکی از بافندگان فرش و تابلو فرش‌های دستباف در مهاباد نیز می گوید: طرح ریزه ماهی فرش خراسان جنوبی در دنیا حرف اول را می‌زند اما به آن توجهی نمی‌شود
ملکی با بیان اینکه باید این هنر اصیل را به نسل‌های بعدی آموزش دهیم تا به فراموشی سپرده نشود، افزود: رونق دادن به این هنر هزینه‌های سنگینی ندارد و هر هنرمند با داشتن یک دار قالی در خانه هم می‌تواند فعالیت کند اما متاسفانه از سوی مسئولان توجهی به این رشته نمی‌شود
وی بیمه را یکی از مشکلات اصلی در این حوزه عنوان کرد و افزود: متاسفانه چندین سال است که سهمیه برای بیمه قالیبافان در شهرستان نداریم و برای بافندگان قالی مزایای زیادی وجود ندارد ودرآمد آنها از این شغل پایین است که مسئولان باید به وضع اقتصادی افرادی که صنایع دستی را احیا می‌کنند رسیدگی کنند
این بافنده فرش دستباف در مهاباد ادامه داد: قالی بافی مشکلات جسمی و بیماری‌هایی از درد دست و ضعیف شدن چشم، تا کمردرد و آرتروز را برای بیشتر فعالان در این کار به همراه دارد، بافنده فرش ادعای زیادی ندارد اما به او توجهی نمی‌شود،اگر به دنبال اشتغال برای جوانان هستیم این هنر در خراسان‌جنوبی می توانست برای ورود بسیاری از جوانان مطلوب باشد
آذربایجان‌غربی یکی از قطب‌های مهم تولید فرش دستبافت در کشور است و سالانه حدود ۲۹۰ هزار مترمربع انواع فرش در رج‌های مختلف تولید می‌شود؛ شهرستان‌های ارومیه، خوی، بوکان، تکاب و مهاباد دارای بیشترین بافنده فرش در استان است
پیام آخر
آثار کاهش تولید و افزایش قیمت در فرش دستباف بر صنعت فرش دستباف تاثیرات منفی داشته و نگرانی زیادی نیز برای تولید این دستبافته برای سال آینده وجود دارد. فرش دستباف اکنون به عنوان کالایی لوکس و کم کشش در بازار محسوب می‌شود و با توجه به وضع موجود اقتصادی خانوارها به هیچ عنوان در اولویت تامین قرار ندارد؛ بنابراین دولت باید برای جلوگیری از تعمیق رکود در این صنعت تدابیری جدی اندیشه کند و در تجارت خارجی نیز بسترهای صادراتی را به گونه‌ای فراهم کند که موجب افزایش تولید صادراتی در این صنعت شود
✍️کیوان آشتاب
