زنان ریشه های انسانیت اند اشتباه خواهد بود اگر فکر کنیم با محدود کردن ریشه ها شاخه ها بهتر رشد خواهند کرد هر قدر ریشه‌ها محدودتر شوند شاخه‌ها پژمرده‌تر، فاسدتر و رشد نایافته‌تر خواهند شد.
رومو
سهیلا رحیمی کارشناس ارشد علوم سیاسی
زن کیست؟ زن همانی است که در برهه‌های مختلف از تاریخ آن را جنس دوم می‌خواندند؛ جنس بعد از مرد بشمار می‌آمد. امروزه نیز نگاه‌های جنس دومی در جامعه بر او روا داشته میشود. زنان در جوامع قدیمی جزء شهروندان درجه دوم بودند و از حق‌وحقوق کمتری نسبت به مردان برخوردار بودند تا به‌مرور زمان و به جریان افتادن امواج فمینیستی، حق‌وحقوق خود را به منصه ظهور رسانیدند؛ تا جایی که زنان برای دفاع از حقوق خود و برابری با مردان موج‌های اعتراضی را شروع کردند.
هر زنی در زندگی خود بارها این کلمات را شنیده، با صدای بلند نخند زشته، هرروز نرو بیرون از خونه، این لباس را نپوش، زیاد حرف نزن، حیا داشته باش، حرف‌گوش‌کن باش، سرت به کار خودت باش وظیفه تو کار خونهست، هرچی بهت گفتن بگو چشم، اینا همه نشانه زن خوب بودن است زنی که فاقد این ویژگی‌ها باشد بی‌حیاست زن زندگی نیست مایه سرافکندگی خانواده است جالب‌تر اینکه که هرچی برای زن زشت و عیب و مایه شرمساری بود واسه مرد مایه افتخار بود جای تعجب دارد که هرچه زن حرف‌گوش‌کن و مطیع‌تر باشد بیشتر او را تحقیر میکنند و پایینتر از خود نگاه میکردند همیشه بهش میگفتند تو نمیتوانی تنهایی به‌جایی برسی، تو توانایی هیچ کاری را نداری و همیشه میگفتند تو نمیتوانی.
روز جهانی زن درواقع به‌منزله اتحاد زنان دنیا در برابر حقوق خود و تساوی حقوق با مردان است. این تساوی حقوق شامل همه زمینه‌ها همچون موارد علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. روز جهانی زن، روزی است که ارتباط و همبستگی زنان را در سرتاسر جهان هرچه بیشتر برای ما به نمایش می‌گذارد. یک روز برای نیمی از جمعیت جهان که فارغ از ملیت، مذهب، زبان، در زن بودن و پیامدهای ناشی از آن مشترک‌اند
تاریخچه روز جهانی زن
در چنین روزی یعنی روز ۸ مارس ۱۸۷۵زنان کارگر کارخانجات نساجی در شهر نیویورک برای بهبود شرایط کارشان و در اعتراض به پایین بودن سطح دستمزدشان، دست به تظاهرات زدند. این حرکت به درگیری قهرآمیز با پلیس آمریکا انجامید و پلیس به‌طور وحشیانه به تظاهرات حمله کرد و آن را سرکوب نمود. عده‌ای از زنان تظاهرکننده زخمی و دستگیر شدند. این مسئله باعث شد که زنان کارگر دیگر هم کم‌کم به حقوق انسانی خودآگاهی پیدا کنند. سعی کنند که راه آن‌ها را ادامه بدهند. حرکت اعتراضی هرسال به حالت آشکار و یا مخفی در کارخانه‌های مختلف ادامه پیدا کرد. روز ۸ مارس ۱۹۰۷ مجدداً زنان نساج آمریکا با خواست ۱۰ ساعت کار روزانه دست به تظاهرات میزنند که این بار هم تظاهرات آن‌ها با سرکوب پلیس روبرو می‌گردد و به دستگیری بسیاری از زنان منجر میشود. در این تظاهرات عده‌ی زیادی از مردان کارگر و زنان طبقات دیگر جامعه نیز شرکت میکنند. در سال ۱۹۰۸ حزب سوسیالیست آمریکا به تشکیل کمیته ملی زنان برای کمپین حق رأی زنان در انتخابات اقدام می‌کند و در مارس همان سال کارگران زن بافنده سوزنی با خواست ممنوع کردن کار برای کودکان و کسب حق رأی زنان در نیویورک تظاهرات میکنند. رویدادهای ۸ مارس همان سال سبب گردید که در سال بعد یعنی سال ۱۹۰۹ این روز به‌عنوان نخستین روز ملی زنان در آمریکا تثبیت شود. اگر تاریخ ۸ مارس ۱۸۵۷ با اعتراض زنان کارگر کارگاه های پارچه بافی در نیویورک به روز نمادینی برای مبارزات زنان در سراسر جهان برای دستیابی به حقوق برابر تبدیل شد، در ایران این «جمعیت پیک سعادت نسوان» بود که حدود سال ۱۳۰۰ برای نخستین بار ۸ مارس را به عنوان روز جهانی زن به رسمیت شناخت و مراسمی را در رشت برگزار کرد. بنابراین سابقه بزرگداشت این روز برای آمریکا و اروپا ۱۵۵ سال و برای ایرانیان ۹۰ سال است.
روز هشتم مارس که بنام روز همبستگی با زنان جهان نام‌گذاری شده است روز تاریخی مبارزه سیاسی و اجتماعی زنان علیه تبعیض است. این روز همبستگی برای مبارزه به خاطر برابری حقوق و شرایط بهتر کاری و زندگی آبرومندانه سالم برای زنان جهان پیش‌بینی و تعین شده است. سالانه میلیون‌ها زن و مرد در کشورهای مختلف جهان این روز را گرامی می‌دارند. علیرغم نزدیک به صدسال مبارزه پیگیر برای برقراری حقوق مساوی برای زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی خانوادگی و غیره هنوز تبعیض علیه زنان در تمام زمینه‌ها در تمام کشورهای جهان وجود دارد
همان است که روز هشتم مارس به‌طور سنتی بنام روز مبارزه زنان علیه بی‌عدالتی و فشار علیه زنان در خاطره‌ها باقی ماند. در سال‌های بعد در کشورهای مختلف اروپایی و امریکا مبارزه زنان به شکل تظاهرات و اعتصاب کاری علیه فشار، تبعیض و استعمار کاری و همین‌طور برای داشتن حقوق برابر در اجتماع ادامه پیدا کرد. اولین روز جهانی زن در ماه مارس ۱۹۱۱ در دانمارک، آلمان، اتریش، سویس و امریکا برگزار شد. میلیون‌ها زن در برگزاری این روز شرکت کردند. در این اجتماعات خواست‌های عمده زنان عبارت بود از: طرح قوانین حمایت‌کننده کار برای زنان، حق رأی و شرکت در انتخابات که علیه جنگ‌های امپریالیستی بود. برابری مزد با مردان در مقابل کار مساوی، هشت ساعت کار در روز تنظیم رخصتی در ایام زایمان با حفظ حداقل حقوق و معاش، حمایت از مادر و کودک و وضع حقوق در این زمینه.
جایگاه زن درگذر زمان
جای خوشحالی است که مردمی که زنان را تا دیروز به جرم طلب حقوق قانونی خود شلاق می‌زدند، امروز از برابری زنان و مردان حرف میزنند مردمی که داشتن دختر را ننگ می‌دانستند و دختر را بر باد دهنده آبروی خانواده می‌دانستند و قانون ممانعت از تعلیم و تحصیل زنان را امضا میکردند، خوشبختانه امروز دخترانشان را به دانشگاه می‌فرستند و به آن‌ها برای کسب مدارج بالاتر افتخار میکنند موضوعی که میخواهم در این مقاله به آن بپردازم، تجلیل از روز جهانی زن است. زن که مادر، خواهر، همسر و دختر است. مادری که هیچ تحول تاریخی مهربانی، صبر، استقامت و فداکاری او را از یاد نخواهد برد خـواهری که ارج‌گذاری به مقام برادر سرمشق زندگی اوست و همسری که لبخند شوهر را بهترین هدیه برای خود می‌داند زنان همواره برای دفاع از حق قانونی خود و به دست آوردن هر چه بیشتر این حق‌وحقوق جنگیدهاند. تا حدودی هم در این راه با کمک سازمانهایی بین‌المللی موفق بودهاند این‌همه راه طولانی در پیش است تا همه زنان از حقوق حقه خود برخوردار شوند؛ علاوه بر کشورهای جهان سوم در کشورهای پیشرفته و صنعتی هم تفاوتهای بین حقوق زنان و مردان مشاهده میشود. به‌طور نسبی درآمد زنان در اکثر کشورها مترقی نیز نسبت به مردان کمتر است. امکانات آموزشی و بهداشتی برای زنان محدود است.
آنچه امروز تحت عنوان حضور اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان شناخته میشود، در کمتر از ۱۰۰ سال قبل آرزویی بود که جنبش‌های حقوق زنان برای رسیدن به آن مبارزه میکردند. حدود یک‌صد سال از روز جنایت علیه زنان در نیویورک میگذرد اما هنوز فاصلۀ زیادی وجود دارد تا زنان بتوانند از حقوق واقعی خود در کنار مردان بهره گیرند. حتی در برخی کشورها جرئت و توانایی دفاع از این روز وجود ندارد. به امید روزی که با همه انسانها برخورد یکسان و برابری صورت گیرد و زنان چنان بال و بازوی دوم جامعه چرخ تمدن و ترقی را به حرکت درآورند.
سه‌چهارم بی‌سوادان جهان را زنان تشکیل میدهند. قربانیان و مهاجران دوران جنگ بیشتر زنان هستند همه این‌ها را گفتم تا به اینجای سخن برسم که بااینکه در قرن بیست یکم زندگی می‌کنیم هنوز هم هستند زنانی که از تمام آزادی‌های زنان در جهان از کوچک‌ترین خواسته‌هایشان محروم هستند که شامل: مستقل بودن، کار کردن برای خودشان، انتخاب شریک زندگی به انتخاب خود و شاید یک مسافرت چندروزه با دوستان یا تنهایی نشستن در یک کافه یا یک روز را تنها در یک شهر دیگر به سر کردن محروم‌اند هستند زنانیکه به خاطر اینکه تن به انتخاب خانواده ندادهاند یا با خواسته‌های نابجای همسرانشان یا کارفرمایان نه گفتهاند جانشان را فدا کرده‌اند یا از کار برکنار شدهاند. کسانی هم که برای به دست آوردن حق‌وحقوقشان می‌جنگند در عوض به دست آوردن آن انگ بی‌ناموسی، هرزه بودن، بی‌بندوبار بودن بهشون زنند در بیشتر کشورهای جهان سوم بیشتر زنان قبولاندند که مردان جنس برتر هستند و هرچه آن‌ها بگویند درست است و همواره باید از آن‌ها اطاعت کرد و زن یک بله‌قربان‌گو بیشتر نیست و هیچ اقدامی برای رسیدن به‌حق خود انجام نمی‌دهند آن‌ها زورگو بودن مرد را پذیرفته‌اند و باهاش کنار آمده‌اند و خیلی سخت هست که این زنان را قانع کرد که آن‌ها هم حق‌وحقوقی دارند و همان اندازه که مردان حق‌دارند زنان هم ذی‌حق هستند مگر دختران یا زنان چی از مردها کم دارند مشکل اینجاست که ما زنان هنوز به این باور نرسیده‌ایم که برای حق‌وحقوق قانونی خودمان بجنگیم همواره توسری‌خور بوده و هستیم و خواهیم بود تا زمانی که خودمان به فکر خودمان نباشیم. ما زنان باید به این باور برسیم که زن بدونه مرد هم کامل است و جیزی از مرد کم ندارد زن و مرد مکمل هم هستند نه ارباب و بنده تا روز یکه زنان به خودباوری نرسند همواره چه ازلحاظ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حتی در زندگی خانوادگی هم زنان مورد ظلم و ستم قرار می‌گیرند. امید است که دیگر در هیچ جای برای نا عدالتی و نابرابری میان زنان و مردان وجود نداشته باشد و تنها آن را در کتاب‌های تاریخ مرور کنیم
و در پایان میخواهم بگم که این روز متعلق به زنانی نیز هست که ناآگاه از حقوق خود، تحت سلطه مردان زندگی میکنند و حتی نمی‌دانند روز ۸ مارس متعلق به آن‌هاست و منشائی است برای آغاز تغییرات بنیادی در جهت بهبود شرایط زندگی‌شان.
به یاد همه زنانی که در این را جان‌باخته‌اند.
منابع
سایت خبری یورو نیوز، ۲۰۱۸: قابل دسترسی در http://fa.euronews.com/2018/03/06/posters
ناجی، ندا (۲۰۱۳). روز جهانی زن
حسینی، مریم (۱۳۹۵)، روز جهانی زن در آینه تاریخ
بخش فرهنگ و هنر بیتوته
